สรุปหน้าที่ของ 58 สารที่สร้างจากตับ

แล้วคุณจะรู้ว่าตับเก่งทั้งสู้ ทั้งป้องกัน ทั้งวางแผนขนาดไหน

จะได้รักตับมากๆ ดูแลน้องดีๆ ค่ะ

_________________

⚔️ สารกลุ่มโจมตี (Immune Attack)

“ตัวเปิดสงคราม จับเชื้อ ชงอักเสบ”

1️⃣ Complement : ทุ่นระเบิด ปลดชนวนได้เองดั่งโดรน ได้สารอักเสบ(C3a, C5a) สารช่วยจับกินเชื้อ(C3b) และตัวเจาะรูเชื้อ(C5bC6789)

2️⃣ C-reactive protein (CRP) : เซนเซอร์จับเชื้อ เรียกเม็ดเลือดขาวมากิน

3️⃣ Kininogen : ต้นกำเนิด kinin ก่ออักเสบ ดึงทหารเม็ดเลือดขาว

4️⃣ LPS-binding protein (LBP) : ตรวจจับสาร LPS บนผิวเชื้อโรค แล้วเปิดสัญญาณเตือนภัย + ช่วยเม็ดเลือดขาวจับกิน

5️⃣ MASP : จุดชนวน complement ให้ระเบิดใส่ศัตรู

6️⃣ Mannose-binding lectin (MBL): จับโครงสร้าง mannose บนเชื้อโรคแล้วเปิดการทำงาน MASP ให้เริ่มทุ่นระเบิด complement

7️⃣ Prekallikrein : ช่วยเปิด plasmin + kinin จุดไฟอักเสบ

8️⃣ Serum amyloid A (SAA): ไซเรนอักเสบ ดึง neutrophil ให้มารุมกินเชื้อ

_________________

🛡️ กลุ่มป้องกัน (Protection & Repair)

“ป้องกันตัวเอง–ต้านเอนไซม์–ซ่อมเนื้อเยื่อ”

1️⃣ Alpha1-acid glycoprotein : ตัวลดอักเสบในระยะเฉียบพลัน

2️⃣ Alpha1-antitrypsin : เบรกเอนไซม์เม็ดเลือดขาวไม่ให้กัดบ้านตัวเอง

3️⃣ Cholesterol : ตับเป็นแหล่งสร้างหลักเลย แล้วบรรทุกลง lipoprotein (VLDL) แล้วขนส่งออกไป

4️⃣ Ferritin : รถดูดเหล็ก ไม่ให้เชื้อโรคแย่งไปใช้

5️⃣ Fibronectin : ช่วยซ่อมแซมเนื้อเยื่อและเสริมความแน่นของลิ่มเลือด

6️⃣ Glutathione : สุดยอดสารต้านอนุมูลอิสระ สร้างมากที่สุดที่ตับ

7️⃣ Phospholipid : วัตถุดิบสร้างเยื่อหุ้มของ lipoprotein, และเป็นส่วนผสมของน้ำดี

8️⃣ Serum amyloid P (SAP) : สนับสนุนตัวเคลียร์ซากเซลล์, ป้องกันไม่ให้สร้างเส้นใยเยอะไปจนเป็นพังผืด

_________________

🚎 กลุ่มขนส่ง (Transport System)

“รถเมล์–รถบรรทุก–รถดูดสาร”

1️⃣ Albumin : รถเมล์ประจำเลือด ขนยา ฮอร์โมน ไขมัน ของเสีย ขนสารพัด

2️⃣ Alpha-fetoprotein (AFP) : อัลบูมินของทารกในครรภ์

3️⃣ Ceruloplasmin : รถขนทองแดง + เปลี่ยนเหล็กให้อยู่ในรูปที่ขนส่งได้

4️⃣ Haptoglobin : รีบเก็บฮีโมโกลบินที่รั่วในเลือด เพราะเป็นพิษ

5️⃣ Hemopexin : เก็บ heme ที่หลุดออกมา ซึ่งเป็นพิษ

6️⃣ IGFBP : รถขนสารกระตุ้นการโตชื่อ IGF-1

7️⃣ Lipoprotein (VLDL) : รถขนไตรกลีเซอไรด์–คอเลสเตอรอล

8️⃣ Retinol-binding protein : รถขนวิตามิน A

9️⃣ Sex hormone–binding globulin (SHBG) : รถขนฮอร์โมนเพศ

🔟 TBG (Thyroxine-binding globulin) : รถขนฮอร์โมนไทรอยด์

1️⃣1️⃣ Transcortin : รถขน cortisol–progesterone–aldosterone

1️⃣2️⃣ Transferrin : รถขนเหล็กทั่วร่างกาย

1️⃣3️⃣ Transthyretin : ขนไทรอยด์ + วิตามิน A

1️⃣4️⃣ Vitamin D–binding protein : รถขนวิตามิน D

_________________

📡 กลุ่มฮอร์โมน / สัญญาณควบคุม (Hormones & Signaling)

“ควบคุมแทบทุกความเป็นไปของระบบร่างกาย”

1️⃣ Angiotensinogen : ต้นกำเนิดฮอร์โมนเพิ่มความดัน

2️⃣ ANGPTL3 : ฮอร์โมนจากตับที่ “ยับยั้ง LPL” ทำให้ TG สูงขึ้นช่วง fasting

3️⃣ ANGPTL4 : ฮอร์โมนควบคุมเมตาบอลิซึมช่วงอดอาหาร ยับยั้ง LPL เช่นกัน

4️⃣ FGF-21 : ส่งสัญญาณให้ไขมันเพิ่ม adiponectin → อินซูลินทำงานดีขึ้น

5️⃣ Hepcidin : ประตูล็อกเหล็ก ไม่ให้เชื้อแย่งเหล็กไปใช้

6️⃣ IGF-1 : กระตุ้นการเจริญเติบโต–สร้างโปรตีน

7️⃣ Ketone bodies : เชื้อเพลิงยาม fasting + เป็นสัญญาณควบคุมเมตาบอลิซึม

8️⃣ Thrombopoietin (TPO) : ฮอร์โมนกระตุ้นการสร้างเกล็ดเลือด

9️⃣ Vitamin D (25-hydroxylation) : ขั้นตอนสำคัญในการทำวิตามิน D ให้ใช้งานได้จริง

_________________

🩸 กลุ่มแข็งตัว–สลายลิ่มเลือด (Coagulation & Fibrinolysis)

“สร้างระบบห้ามเลือดอย่างมีประสิทธิภาพ”

1️⃣ Alpha-antiplasmin : เบรกการสลายลิ่มเลือด

2️⃣ Alpha2-macroglobulin : คุมสมดุลแข็งตัว–สลายลิ่มเลือด

3️⃣ Antithrombin III : เบรกปฏิกิริยาการแข็งตัวของเลือด

4️⃣ Fibrinogen: ตัวสร้างกาว fibrin ยึดเกล็ดเลือดแน่นมาก

5️⃣ Prothrombin: ตัวเปลี่ยนกาวธรรมดา Fibrinogen เป็นกาววิเศษ Fibrin

6️⃣ Factor V / VII / IX / X / XI / XII : ทีมสร้างลิ่มเลือดเต็มระบบ

7️⃣ Plasminogen : ตัวสลายลิ่มเลือด

8️⃣ Protein C : ตัวหยุดการแข็งตัวตามธรรมชาติ

9️⃣ Protein S : ผู้ช่วยของ Protein C

🔟 Protein Z + ZPI : กันไม่ให้การแข็งตัวเร็วเกินไป

_________________

🧇 กลุ่มพลังงาน / เมตาบอลิซึม (Energy & Nutrition)

1️⃣ Glucose : น้ำตาลแจกจ่ายทั่วร่าง

2️⃣ Glycogen : คาร์บสำรอง คอยเปลี่ยนเป็น glucose

3️⃣ Ketone bodies : พลังงานยามอดอาหาร + สัญญาณควบคุมการเผาผลาญ

_________________

🗑️ กลุ่มจัดการของเสีย (Waste Management)

1️⃣ Bilirubin (conjugated) : ของเสียสีเหลืองจากเม็ดเลือดแดง ที่ถูกแปรรูปให้ละลายน้ำและขับออก

2️⃣ Urea : ของเสียจากแอมโมเนีย ทำให้ปลอดภัยก่อนส่งไปไต เพื่อขับทิ้ง

_________________

ถ้าเปรียบตับดั่งผู้นำ

ตับคือผู้นำที่เก่งรอบด้าน ทั้งบัญชาการการโจมตี ทั้งช่วยป้องกันภัยต่างๆ ทั้งกำจัดสารพัดพิษ​ ทั้งแจกจ่ายพลังงานให้ชาวบ้าน ทั้งช่วยสร้างของเสียในรูปปลอดภัย ทั้งสร้างระบบขนส่งที่ดี

ตับคือระดับ นายกรัฐมนตรีเลยค่ะ

แถมตับไม่เคยบ่น ไม่เคยเรียกร้องอะไรเลย

สิ่งที่น้องตับเกลียดก็มีแค่สุรา ไวรัสตับอักเสบ ไขมันพอกตับ

ทั้งถ่อมตัว และเก่งรอบด้านขนาดนี้

อย่าลืมรักและดูแลน้องนะคะ

Cr: Tensia